Hoewel ik dus wellicht een van de eerste was met het boek Born to Run van Bruce Springsteen duurde het tot na mijn vakantie voor ik tijd had om er in te beginnen. Vooral omdat ik er echt even de tijd voor wilde nemen. Omdat ik alleen maar jubelrecensies las waren de verwachtingen hooggespannen. Zou het echt zo’n fantastische autobiografie zijn?
Over Born to Run van Bruce Springsteen
Langverwacht: het openhartige verhaal van The Boss
In 2009 trad Bruce Springsteen met de E Street Band op tijdens de Amerikaanse Super Bowl. Deze ervaring en het gevoel na afoop waren zo uniek, dat Bruce besloot ze op te schrijven. Dat waren de eerste stappen op weg naar deze buitengewoon openhartige autobiografie. De afgelopen zes jaar heeft Springsteen in stilte en vol overgave zijn levensverhaal opgeschreven. De magie die zijn songteksten zo bijzonder maken spatten ook van elke pagina van dit boek af. Met ontwapenende openhartigheid vertelt hij voor het eerst over de persoonlijke problemen die zijn beste werk hebben geïnspireerd en hij laat zien waarom de song Born to Run veel meer over hem vertelt dan tot nu toe werd aangenomen.
Mijn mening over Born to Run van Bruce Springsteen*
BRILJANT! Zo, dat kan er maar vast uit zijn. Die jubelrecensies waren dus volkomen terecht wat mij betreft. Nou zal ik eerlijk zijn, ik ben sowieso fan van Springsteen sinds ik hem een paar jaar geleden (ja, ik was er best laat bij) voor het eerst live zag. Dus 100% objectief ben ik misschien niet. Toch denk ik dat Born to Run ook genieten is voor muziekliefhebbers die minder met Bruce Springsteen hebben.
(Deze recensie is, geheel in stijl met optredens van Springsteen, lekker lang. Dus ga er even goed voor zitten. Of bestel Born to Run gewoon gelijk via een van onderstaande links, ik verzeker je dat er geen spijt van krijgt.)
Geboren verhalenverteller
Genieten dus, deze autobiografie. Dat komt vooral omdat Bruce een uitstekende verhalenverteller is. En zijn eigen verhaal is meer dan interessant. Born to Run is verdeeld in drie delen (of boeken), Growin’ Up (over zijn jeugd en het ontdekken van muziek), Born to Run (over zijn doorbraak en meest succesvolle jaren) en Living Proof (over zijn gezin en de depressies waar hij mee kampt). Vooral de eerste twee delen zijn met net zo’n bevlogenheid geschreven als die je doorgaans van Bruce op het podium ziet. Dat dit er af en toe voor zorgt dat de Caps Lock toets van Bruce een beetje op hol slaat, (om iets te benadrukken mag Bruce graag overgaan op hoofdletters) dat zien we dan maar even door de vingers.
I wanted to BE the Beatles
Zoals hij schrijft over het ontdekken van de muziek, in zijn geval Elvis en The Beatles (hij noemt ze respectievelijk The Big Bang en The Second Coming), het voelt bijna alsof je zelf bij Bruce in de kamer zit. Zo aanstekelijk. En herkenbaar ook, want net als veel muziekliefhebbers was het voor Bruce een tijd lang ook vooral fanataseren over een muziekcarrière. Een van zijn dromen ging als volgt:
The Stones have a gig at Asbury Park’s Convention Hall but Mick Jagger gets sick. It’s a show they’ve got to make, they need a replacement, but who can replace Mick? Suddenly, a young hero rises, a local kid, right out of the audience. He can “front”; he’s got the voice, the look, the moves, no acne, and he plays a hell of a guitar. The band clicks. Keith is smiling and suddenly, the Stones aren’t in such a rush to get Mick out of his sickbed. How does it end? Always the same… the crowd goes wild.
Dat is toch heerlijk om te lezen? Want welke muziekliefhebber heeft er nou niet ooit van gedroomd om uit het publiek gepikt te worden om een gitaarsolo te spelen voor zijn favoriete band? Of om, à la Courtney Cox, tijdens Dancing in the Dark door Bruce op het podium te worden getrokken voor een dansje. Met een jongensachtig enthousiasme laat Springsteen door dit soort verhalen vooral zien hoe de muziek in zijn leven kwam en wat muziek met je kan doen.
We’re outta here
Dat Bruce over een flinke dosis humor beschikt wordt duidelijk als hij een anekdote vertelt waarin hij en bandmaat Steven van Zandt midden jaren tachtig een bezoekje proberen te brengen aan Disneyland. Beiden getooid met een bandana om wordt hen de toegang tot het park geweigerd, want iemand mocht misschien eens denken dat ze bij een bende horen. Nou ja, dat pikken onze rockers natuurlijk niet zomaar. Dus na een pittige woordenwisseling verlaten zij ’the happiest place on earth’ met de legendarische woorden:
We’re outta here! Screw you, fascist mouse! We’re going to Knott’s Berry Farm
(waar ze overigens ook geweigerd worden)
Geweldig zo’n verhaal. Toch ligt de nadruk vooral op de muziek en de carriére van Bruce. Dat hij bepaalde aspecten van zijn leven maar even kort aanstipt (zijn eerste huwelijk, de periode dat hij de E-street band aan de kant zette) dat geeft Bruce ook ruiterlijk toe. Maar wat hij over deze zaken zegt is wel weer zo eerlijk en raak, dat je Born to Run toch echt wel als een complete autobiografie kan beschouwen.
Ontroerend en openhartig
Boek drie beschrijft een stabieler privé leven voor Bruce en een (tijdelijke) breuk met de E-street band. Bruce wordt volwassen kort gezegd, en daarmee is dit laatste deel ook wat serieuzer van toon, regelmatig ook behoorlijk ontroerend. Vooral wanneer hij met heel veel liefde schrijft over E-street bandleden Danny Federici en Clarence Clemons, die beiden inmiddels zijn overleden. Openhartig is Bruce ook als hij onthult dat hij vooral de laatste jaren regelmatig met flinke depressies kampt. Confronterend voor Bruce, omdat zijn vader, met wie hij altijd een stormachtige relatie heeft gehad, hier ook mee te maken had. En zoals Bruce zegt:
Those whose love we wanted but could not get, we emulate
en
The blues don’t jump right on you. They come creeping
En zo staat Born to Run vol met prachtige uitspraken van Springsteen. Ik bleef mooie passages aanstrepen (en ik doe dat niet vaak).
Vooral de eerste twee ‘boeken’ zijn fantastisch. De bevlogenheid waarmee Bruce schrijft is zo meeslepend, dat je niet anders kan doen dan aan zijn lippen hangen. Het laatste boek is wat serieuzer van aard, maar staat vol prachtige wijsheden. Springsteen is een uitmuntend verhalenverteller en in Born to Run is hij openhartig, ontroerend, grappig en dat met net zo’n aanstekelijke energie als op het podium. Hij is natuurlijk niet voor niets The Boss.
Of zoals Bruce het zo mooi zegt (en iedereen die wel eens bij een concert van Bruce Springsteen is geweest zal die kracht gevoeld hebben).
Rock ’n roll music, in the end, is a source of religious and mystical power
* Ik las overigens de Engelse versie. Vandaar dus ook dat namen van hoofdstukken, quotes etc in het Engels genoemd worden in deze recensie.
Meer Bruce? In september 2015 plogde ik over een Bruce avond in Paradiso. Die avond werd georganiseerd vanwege het boek Bruce en ik. 29 odes aan Springsteen, waar ik ook een recensie over schreef.
In het eerste hoofdstuk,’Een tweede huis’, beschrijft Mantel hoezeer de dood van haar stiefvader haar heeft aangegrepen, ook vanwege bepaalde, nog niet verwerkte gebeurtenissen uit het verleden. In ‘Geoffrey, plaag haar niet zo!’ neemt Mantel de lezer mee naar haar vroege kindertijd en omschrijft zij het eerste bewustzijn van haarzelf als kind, gefragmenteerde impressies die geleidelijk overgaan in eerste herinneringen, tot aan de geboorte van haar jongere broer en de pijnlijke scheuren in haar familie. In ‘Glimlach’ heeft Mantel de complexe puberteit bereikt en beschrijft ze hoe het bewaren van geheimen bij hun thuis een manier van leven werd. In het slotdeel van deze memoires vertelt Mantel dat ze door een reeks medische fouten en misverstanden kinderloos is gebleven, en dat de geesten van de ongeborenen, net als gemiste kansen of niet omgeslagen bladzijden, haar leven als schrijfster hebben beïnvloed.
Te beginnen met een aantal biografieën van schrijvers. Want wie veel leest gaat zich ongetwijfeld een keer afvragen wie er achter die verhalen zit.