Enfin – Martin Bril

Niemand kon zo mooi enfin schrijven als Martin Bril. Niet gek ook dat de documentaire die Coen Verbraak over Bril maakte deze titel draagt. Deze maand is het al weer 5 jaar geleden dat Martin Bril op 49-jarige leeftijd overleed. Ik was (en ben) een groot liefhebber van het werk van Martin Bril. Hij kon zo prachtig schrijven over de kleine dingen in het leven, geluksmomentjes, observaties. Zaken waar een ander geen acht op zou slaan. Van een ogenschijnlijk kleine gebeurtenis een prachtig geschreven monument maken, dat kon Bril als geen ander. En laten we niet vergeet dat Bril ook de man is die de uitdrukking rokjesdag heeft geïntroduceerd.

Toevallig zag ik op Twitter een bericht van Ronald Giphart voorbij komen over de Martin Bril avond in Paradiso (georganiseerd door de Vara gids en het Parool). Natuurlijk direct kaarten aangeschaft voor mij en vriendin I. En gelukkig maar, want het was een prachtige avond. Sowieso is het altijd een feest om in Paradiso te zijn (en ik was daar al te lang niet meer geweest). Een van de fijnste popzalen van Nederland.

Na een welkomstwoord was het tijd om de documentaire van Coen Verbraak te kijken. Een prachtig eerbetoon. De documentaire richt zich vooral op het schrijverschap van Bril, want de weduwe van Bril  wilde er niet aan meewerken, zij wil de herinneringen aan hem voor zichzelf houden. En dat is natuurlijk goed te begrijpen. Gelukkig komen er wel veel goede vrienden en collega’s (Henk Spaan, Barbara van Beukering, Corine Koole, Atte Jongstra, Dirk van Weelden, Matthijs van Nieuwkerk, Bart Chabot en Ronald Giphart) aan het woord en ook zijn uitgever (Mai Spijkers) en hoofdredacteur bij de Volkskrant (Pieter Broertjes) vertellen over hun ervaringen met Bril.

Natuurlijk veel lof voor zijn schrijfwerk, maar ook wordt duidelijk wat voor soort man Bril was. Het beeld dat bij mij vooral blijft hangen is dat van een charmante ritselaar en iemand die weinig rust in zijn donder had. Hij was niet te beroerd om zijn werk aan de man te brengen en vond het fijn om daar zelf ook wijzer van te worden (want hij hield wel van mooie auto’s, dure horloges en een goed pak). Maar hij was ook een lieve vriend, die een stapeltje boeken kwam langsbrengen als je ziek was. En schrijfster Anna Enquist aanbood haar naar optredens te rijden, kort na het overlijden van haar dochter.

Door het schrijven van de dagelijkse columns kreeg hij wat meer richting in zijn leven (na verschillende verslavingen), maar hij bleef een onrustig type vertelt iedereen in de documentaire. Altijd in gedachten maar weer bij de dag van morgen, moeilijk in staat om te genieten van het moment. Terwijl hij toch juist zo goed was in het vangen van die momenten in zijn columns. Als hij voor de tweede keer ziek wordt is al snel duidelijk dat het dit keer niet te overkomen is en uit de documentaire blijkt duidelijk dat Bril nog lang niet klaar was met het leven en ook niet echt vrede kon hebben met zijn naderende einde. Al met al een schitterende documentaire, met ontroerende momenten, maar vooral ook heel veel geestige en liefdevolle verhalen over de man Martin Bril.

Tijdens de aftiteling van de documentaire bracht jazztrompettist Eric Vloeimans een prachtige ode. Je kon een speld horen vallen in Paradiso (en als je heel goed luisterde ook een enkele plastic beker, het maakt kennelijk niet uit wat voor soort optredens je bijwoont in Paradiso, er zijn altijd mensen die moeite hebben hun drankje vast te houden). Hoofdredacteur van de Vara Gids, Cécile Koekkoek, interviewde daarna nog kort Coen Verbraak, Barbara van Beukering, Corine Koole en Pieter Broertjes.

Na de pauze waren er optredens van onder andere Huub van de Lubbe, die de Nederlandse versie (Tot jij  mijn liefde voelt) van de Bob Dylan klassieker Make you feel my love (een van Brils favoriete nummers) vertolkte.

Ook Trio Bier zong een prachtig nummer, Amsterdam (Oude Wolf). En er werd voorgelezen door Henk Spaan, Atte Jongstra, Dirk van Weelden, Mai Spijkers, Bart Chabot en Ronald Giphart.

Natuurlijk veel columns, maar ook gedichten van Bril, een stuk uit een roman die hij schreef met Dirk van Weelden en Chabot en Giphart droegen werk voor uit de voorstelling die ze met Bril gepland hadden, maar die door zijn ziekte moest worden afgebroken.

Echt een geweldige avond, die ik voor geen goud had willen missen (of nou ja, wel natuurlijk als dat zou betekenen dat Bril er nog zou zijn). Mooi beeld van een schrijver die ik met veel liefde lees.

Ik kocht ook nog de biografie De schelmenjaren van Martin Bril van Astrid Theunissen. Een kort voorproefje van dit boek is te lezen op de site van Uitgeverij Meulenhoff.

De documentaire is op maandag 21 april om 22.30 te zien bij de Vara op Nederland 2. Een ware aanrader. Ik ga in ieder geval nogmaals kijken.

Update: de documentaire werd 21 april 2014 uitgezonden. En is terug te kijken via Uitzending gemist

[bol_product_links block_id=”bol_534e597b6926d_selected-products” products=”9200000022055335,9200000022070856,1001004007505497,1001004010961603,9200000014353190,1001004008504316″ name=”blog” sub_id=”martinbrilavond” link_color=”F3A703″ subtitle_color=”333333″ pricetype_color=”333333″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”05BFB0″ background_color=”FFFFFF” border_color=”AAAAAA” width=”640″ cols=”3″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”0″ admin_preview=”1″]